Pierwsza wyprawa w kierunku morza uskutecznilismu zaraz drugiego dnia pobytu na wyspie. Za cel obraliśmy okolice Syrakuz poszukując jakiegoś urokliwego miejsca. Po zjeździe z utwardzonych szlaków utknęliśmy jednak w waskich, gruntowych dróżkach zawalonych autami miejscowych szukających ochłody w morzu. Sporo gimnastyki kosztowało mnie zawrócenie pick-upa pomiędzy kamiennymi murkami, którymi pogrodzone są wszędzie pola.

Trzeba było pojechać dalej, już uczciwie po asfaltach, żeby znów gdzieś nie utknąć.

Arenella
Posiadana przez nas mapa paierowa wyspy ma zaznaczone plaże. Kierujemy sie wiec do nastepnej zaznaczonej w pobliżu miasta Arenella. Okolica jak to niestety sie tu często widzi – zapuszczona. Na ul. Samoa, bar Thaiti zamkniety i to raczej dawno. Innych lokali brak, okolica posprejowana. Pobliska plaża bardzo kamienista, polozona u podnurza wysokiej, skalnej skarpy. Znajdujemy miejsce dla siebie ale trzeba było sie przedzierać przez kamienie i licznych odpoczywajacych ludzi. Było jednak warto. Woda czyściutka i cieplutka. Jeszcze rzut okiem na górujacy na skarpie bunkier – świadka II Wojny Światowej i uciekamy stad. Jak się pózniej okazało, dalej o rzut kamieniem znajdowała się ta „właściwa” plaża naniesiona na mape. Piasku tam wiecej ale niestety i smażących ludzi powtykanych w waski brzeg jak sardynki w puszcze bez liku. Niestety za blisko tu do dużego miasta, obleganego przez turystów .

Pozzallo
Drugie spotkanie z gorącym piaskiem i bardzo slona woda M. Śródziemnego mielismy okazje uskutecznic w niedalekim od naszego Rosolini - Pozzall. Dojazd do plazy jest idealny. Droga szybkiego ruchu kierujemy sie na port a tuż obok niego znajdujemy piekną, szeroką, piaszczysta plażę. I jest prawie zupełnie pusta. I zaparkować jest gdzie (chociaż cienia dla aut brak). Woda czyściutka i przyjemnie ciepła. Pławimy sie tu dłuzszy czas i każdemu szczerze to miejsce polecam.

SYRAKUZY

Zwiedzanie Sycylii rozpoczynamy od wizyty w Syrakuzach. Miasto kojarzone z Grekami, tyranami i Archimedesem połozone jest najblizej naszego domku, niecałe 50 km czyli mniej niż godzina drogi poprowadzonej po wprawdzie kiepskawej ale darmowej autostradzie. Przede wszystkim ciagna nas zabytki greckie wiec kierujemy się na wyraźnie oznaczony znakami na Park Archeologiczny. Tutaj kluczymy troszke poszukujac cienia dla naszych blaszanych kucy (nie wszystkim sie niestety udało ) i udajemy się w kierunku kas biletowych. Znależć je nie jest tak łatwo, trzeba trochę pokluczyć i poszukać. A umieszczono je w samym końcu ogromnego parkingu dla autobusów z turystami, za wszystkimi stoiskami z pamiatkami. Zamysł włodarzy miasta jest oczywisty – zanim kupicie bileciki, pozbadzcie się troszkę swoich euro. Szczególnie dzieci są łatwym łupem dla wszelkiego rodzaju sprzedawców kartek, figurek, obrazków, koszulek, serwetek itp.

Pozostawiamy za sobą cały ten barwny kram. Do Parku trzeba przejść na drugą strone ulicy by kierujac się znakami zobaczyć to co dla nas pozostawili wiecy Grecy.

Miasto powstało jako antyczna kolonia greckich Dorów z Koryntu w 733 p.n.e. Początkowo zajmowało tylko przybrzeżną wysepkę Ortygię. Po zbudowaniu kamiennej grobli w VI wieku p.n.e. Syrakuzy zaczęły rozrastać się szybko na lądzie stałym, gdzie założono agorę, a z dala od miasta, nad rzeką Anopos, wzniesiono około 560-550 p.n.e. wielki peripteros dorycki poświęcony Zeusowi Olimpijskiemu. Od V wieku p.n.e. Syrakuzy były uważane za najpiękniejsze i najbogatsze, a niewątpliwie najludniejsze miasto wyspy (około 200 tysięcy mieszkańców), posiadające dwa doskonałe porty (handlowy i wojenny), które zapewniały panowanie miasta nad wschodnią częścią Sycylii. 

Starożytne Syrakuzy składały się ostatecznie z pięciu dzielnic:
Achradine, gdzie znajdowała się świątynia Zeusa,
Tyche, gdzie znajdowała się świątynia tej bogini,
Neapolis, gdzie znajdował się największy teatr na Sycylii,
Epipolai,
wyspa Ortygia, gdzie znajdowało się silnie obwarowane akropolis i pałac tyranów.

Syrakuzy były szeroko promieniującym centrum kultury greckiej, ojczyzną np.Epicharma i Archimedesa, gościły także m.in. Pindara, Ajschylosa i Platona.. Sława i znaczenie miasta przemineły po przegranej II wojnie punickiej. Z rak rzymskiego żołnierza zginał wowczas  Archimedes, wielki grecki filozof i matematyk. Syrakuzy, zdobyte i złupione stały się tak jak pozostała część wyspy – pierwsza kolonia imperium.. Miasto straciło wówczas wiele ze swojej dawnej świetności, choć wciąż powstawały nowe budowle jak portyki czy teatry.

Przyjechaliśmy do Syrakuz z nastawieniem na zwiedzanie, i jesteśmy  w siódmym niebie. Amfiteatr grecki z V w. p.n.e., barwne ogrody ukryte wśród skał dawnych kamieniołomów wykutych przez kartagińskich jeńców oraz Ucho Dionizosa (słynna grota zwana “rajską”) zapewnią nam wyjątkowe wrażenia. Oczywiście tak jak wszyscy „próbujemy” akustyki w słynnym Uchu. Faktycznie glosy niosa się bardzo. Wszechmogący upapał przegania jednak gdzieś w spokojniejsze, cieniste miejsce. Jeszcze rzut okiem na rzymska arene i nekropolię i opuszczamy to wyjatkowe miejce.

Dalej nasze kroki a własciwie pojazdy kierujemy w kierunku Otrygii. W chłodzie (błogosławiona niech bedzie klimatyzacja ), z okien samochodów patrzymy na tutejsze budynki. Zauważyć można, że wiele ze starożytnych i wczesnośredniowiecznych zabytków zostało odrestaurowane w stylu barokowym. Przykładem jest wspaniała barokowa katedra usytuowana w najstarszej części miasta, powstała na fundamentach świątyni Ateny datowanej na V w. p.n.e. . Zalewam się pianą z wściekłości bo chetnie zatrzymałbym się, zobaczył coś jeszcze ale w starej zabudowie i wąskich uliczkach nie ma sie gdzie zatrzymać. Z pomocą przychodzi nawigacja. Pomimo, ze sygnał gubi się dosyć często w waskich nanionach ulic to jednak doprowadza nas na podziemny, parking. Chwilę i to dłuzszą przyspaża nam rozpracowanie opłat w automatach i już idziemy na miasto.

Miłośnicy antycznych zabytków powinni zobaczyć ruiny świątyni Apolla, które zostały odkopane dopiero w latach trzydziestych XX wieku, po usunięciu pokrywających je średniowiecznych konstrukcji. Jest to najstarsza z świątyń doryckich na Sycylii z VI wieku p.n.e. Będąc w Otrygii warto rzucic okiem na  Fonte Aretusa, źródła słodkiej wody, w której pluskają się kaczki i ryby. Według legendy jest to źródło, w które bogini Artemida zamieniła nimfę Aretuzę uciekającą przed zalotami rzecznego boga Alfejosa.

W mieście napotkć można także pózniejsze zabytki - Zamek Maniace z XIII w, pałace z XIV i XV w., ozdobną bramę Porta Marina z XV w. oraz ratusz z wieku XVII.

Nie ukrywam, że spacerując po mieście w upale z dziecmi nie akcepującymi braku obiadu bo tubylcy zamykają restauracje az do 17-tej a i sami lekko już wyczerpani oddajemy się tylko lekkiej przechadzce nad morskim bulwarem. Jak zwykle w porze sosty wokół roznosi sie cudny zapach włoskich dań, które mieszkańcy przyżądzają sobie w domach. Nam udało sie znależć tylko jeden otwarty bar w którym tak jak wszędzie podawana jest BUŁA. Swoja droga bedzie to jak sie okaże jedyne danie dostepne zawsze i od reki tutaj. Po przyjeżdzie do domu waga zaszokuje mnie podana wartoscią cięzaru ciałka – wszystko to przez te buły i tylko buły dostepne od reki i zawsze dla głodnego turysty!!!

Pozostawiamy wąskie uliczki miasta, trzygwiazdkowy ale lekko zniszczony Hotel Gutkowski *** () i opuszczamy miasto. Jeszcze dziś weżmiemy zemste na tutejszym biznesie restauracyjnym, sami zakupimy produkty obiadowe i zdani na klinarny kunszt naszego kolegi – bedziemy rozkoszować sie pysznym makaronem i jeszcze pyszniejszą rybka  upichcona  w naszym domku!

TAORMINA

Będąc na Sycylii grzechem śmiertlenym byłoby pominięcie w planach zwiedzania Taorminy. Do zabytkowego miasta, położonego na północno-wschodnim krańcu wyspy mamy ponad 150 km, jednak koniecznie chcemy je zobaczyć. To własnie o nim Guy de Maupassant francuski pisarz, naturalista pisał „Jeśli ktoś miałby spędzić tylko jeden dzień na Sycylii i pytał, co trzeba tam zobaczyć, odpowiedziałbym bez wahania: Taorminę”. Podobnie Goethe w swych Podróżach do Włoch zachwalał – „To najwspanialsze dzieło sztuki i natury!„. Jarosław Iwaszkiewicz także opiewał jego uroki pisząc w swej Książce o Sycylii: „Kiedy słyszę słowo „Taormina”, oczami wyobraźni widzę wysokie wzgórze, nisko rozłożone jedwabiste morze, w blasku słońca roztapiającą się jak kryształ Etnę i w końcu całą czarodziejską scenerię grecko – rzymskiego teatru. Jest to jedyna taka scenografia na świecie”

Zaczynamy tradycyjnie od autostrady, by po około 2 godzinach zbliżyć się do miasta. Potem zjazd i… niekończące się betonowe serpentyny.

I widok ogromnej ilości domow i hoteli poutykanych na pobliskich wzgórzach. Prowadzi nawigacja więc śmialo jedziemy do centrum rozgladając się za parkingiem. Do zabytkowego centrum oczywiscie nie mozna wjechać, czego pilnuje policjant. I dobrze, juz z daleka widać tabuny ludzi przeciskajace sie główna ulicą Corso Umberto I a miejscowi wjadą wszędzie i zaparkują wszędzie gdzie sie da. Zatrzymać się nie ma gdzie. Trzeba zawarać ale jak to zrobić w waskiej uliczce pikapem o długosci ponad 5 m? Sie jakoś udało (za nami korek na kilometr ) i szukamy podziemnego parkingu co też wszystkim radze. Okazało się, że jest taki na dole, zaraz przy wjeżdzie do miasta. Tu znów stressssss. Serpentyna wiodąca do poziomów z miejscami parkingowymi bardzo wąska i zakrecona. Trzeba uskuteczniać jazdę przednim zderzakiem prawie po ścianie i tylnym kołem po wąskim chodniczku, tez przy scianie.

Przy wyjsciu niespodzianka – automat do pizzy  !!! Niestety nie dzialał a chetnie sprawdziłbym co daja z takiej maszyny. Dalej spacerkiem do miasta. Miny mamy nietegie. Upał i pod górke ładny kawalek drogi ale ku ogólnej radości okazuje się, że z parkingu kursuje autobus i to z darmowym przejazdem . Wysiadamy tuż pod Porta Messina i dalej spacerkiem poprzez miasto. Przemieszczamy się Corso Umberto Igłówna arterią Taorminy, ktora  połowie długosci przecina Piazza IX Aprille z panoramicznym tarasem i kosciołami Sant’Agostino i San Giussepe. Stad kierujemy się na Teatr. Oczywiście wszędzie morze ludzi i kramików z pamiatkami.

Wg wikipedii miasto założyli w IV wieku p.n.e. uciekinierzy z Naxos najechanego przez Dionizjosa I. Zanurzona w bujnej roslinnosci była już XIXw. ulubionym przystankiem podrózujacych Europejczyków oraz letniskiem dla arystkokratów i bakierów. Bywał tu i cesarz Wilhelm II i Rotszyldowie.

Co warto zobaczyć:

• Palazzo Corvaja - jeden z najwazniejszych budynków miasta powstały w XV w na wczesniejszej konstrucji arabskiej wieży.
• Teatr Grecki  – najbardziej znany zabytkowy obiekt na Sycylii. Zbudowany w III w p.n.e. i przebudowany gruntownie przez Rzymian.
• Odeon - zbudowany przez Rzymian, w którym pierwotnie odbywały się wystepy muzyczne.
• Villa Comunale - ogród im ksiecia Colonna di Cesaro ufundowany przez angielska arystkokratkę Florence Trevelyan
• Katedra San Nicolo - zbudowana w XIIIw.
• Palazzo dei Duchi di Santo Stefano - wybudowany w XIIIw., arcydzieło sycylijskiego gotyku z wyraznymi śladami wpływów arabskich.
• Castello del Monte Tauro - Zamek zbudowany na górze Monte Tauro na miejscu antycznego greckiego Akropolu. Przebudowany w XIII wieku przez Arabów.

Dla nas najbardziej interesujacy był Teatr Grecki. Wspinamy się waska uliczką by w kasie biletowej zapłacić za wstęp i udać sie na trybuny by podziwiać widownie (cavea) na 5000 miejsc, scene (pulpitum) oraz pozostałosci budynku scenicznego zwanego skene. Jak widać na załaczonych zdjeciach zachował się w całkiem przyzwoitym stanie. Jest też nadal wykorzystywany o czym świadczą dekoracje oraz niestety rzędy metalowych miejscówek umieszczonych na orginalnych siedziskach. Kazdy będąc tutaj podziwia przede wszystkim wspanialy widok na Etnę, pobliskie morze, miasto. Będąc w Taorminie koniecznie musicie odwiedzic to miejsce.

Dzień kończymy jak zwykle bułą (inne przybytki Lukullusa oczywiscie pozamykane. Potem do parkingu i już żegnamy Taormine.

ETNA

Wg mitów historia wulkanu ropoczeła się gdy Gaja wsciekła za Zeusa za zamknięcie jej dzieci gigantów w Tartarze wyprosiła od Tartara dwa zapłodnine przez niego jajka. Z nich powstał Tryfon, olbrzym, pół-człowiek, pół-zwierze o 100 głowach który zaatakował niebo. Po długiej walce Zeus pokonał go przygniatając Etną. Dzisiaj gdy wydostaja sie resztki piorunów Zeusa – Etna wybucha płomieniami a gdy są odczuwalne wstrząsy, to znak, że Tyfon próbuje wydostać się spod góry.

Olbrzym juz dawno nie próbował na powaznie swoich sił gdzyż od ostatniej, najwiekszej erupcji, która zniszczyła Katanie (1669r) mineło sporo czasu. Jednak ciagle daje znać, że jest gotów, góra ciagle drży. Nawet tuż przed naszym wyjazdem, na wiosne 2010 r. pojawiały sie w mediach informacje o osunięciach dróg i wstrząsach. Pomimo obaw śmiało ruszamy na spotkanie z NAJWIEKSZYM i NAJWYZSZYM (3340 m n.p.m) wulkanem Europy.

Wokół Etny utworzono Park Narodowy, który na mapie rozlewa się ogromnym zielonym kleksem z bardzo mała iloscia dróg. Z Rosolini nie jest tu daleko, tylko okolo 150 km ale… gdy już trzeba zjechać z autostrady zaczyna sie jazda po serpentynach. Poczatkowo widoków i emocji brak – jedziemy w gestym, zielonym lesie. Po całych dniach spedzonych w wypalonych słońcem klimatach jest to miła odmiana. Naraz zieleń znika i zaczynaja się łaki a potem całe pola czarnej, zastygłej lawy na przemian z kolorowymi pyłami. Zatrzymujemy się w dogodnym miejscu i łazimy po czarnym piachu i skałach zerkając ciekawie na resztki spalonych domów widocznych z drogi, na rosliny pracowicie kolonizujące kolorowymi plamami morze pyłów i skał.

U końca naszej podrózy znajdujemy ogromny parking, stoiska z całym mnóstwem pamiątek (w tym szczególnie często popiersia Mussoliniego ). Nie omieszkamy zajrzeć to tu, to tam. Najbardziej ciekawe wydało sie nam jednak stoisko z miodami. Miły sprzedawca słodkich, pszczelich przysmaków częstował bardzo chętnie oferowanymi specjałami. Miód jak mód każdy wie jak smakuje ale takich miodow na pewno sie smakowaliscie. Miodziki kwiatowe, owocowe i najbardziej ulubione przeze mnie orzechowe – conajmniej naście smaków. Te najbardziej odpowiadające podniebieniu – do plecaka .

Wierzchołek własciwej Etny wskazuje strzałka wmurowana u podnurza zegara słonecznego w ksztalcie piramidy. I jeszcze kolejka linowa w której wagonikach można tam sie dostać. Ze wzgledu na spore koszty takiej wycieczki (chyba z 50 Eu za osobe) zadowalamy się zerknieciem w jeden z bocznych kraterów, których wulkan ma aż 270. Etna z dołu nie wyglada efektownie – szczyt jest poszarpany i nie widać stozka. Podobno przez wiekszą część roku przykryty jest sniegiem. Na pewno nie w lipcu – my widzimy go czarnm i przykrytym pióropuszem szarego dymu. Pora do domu. Zdejmujemy kurtki i polary (chłoooodno tuuuutaj) i w droge do domu.

ISPICA

Podążając w kierunku Ragusy wpadło nam w oko miasto połozone na wysokiej skale oraz drogowskaz Cava d’Ispica. Przewodnik zachęcająco podaje, że jest to zespół jaskiń malowniczo połozonych w wąwozie pradwanej rzeki – dzieki któremu od dziesiatków lat jest to światowa atrakcja. Według archeologa Pace Biagio Cava d’Ispica jest jedną z największych archeologicznych atrakcji Sycylii. Tak zareklamowana atrakcje nie sposob pominąć .

Na początek kierujemy auta w kierunku wąwozu i na razie przez okna podziwiamy strome ściany skalne wręcz podziurawione jaskiniami, i niszami oraz… wbudowanymi w niektóre nisze domami mieszkalnymi – zwykle opuszczonymi jednak zdarzały się i jeszcze zamieszkiwane z kurkami, kozami i całym bałaganem jaki tu spotyka sie na wsi. Po prostu klimat i egzotyka . Kluczymy po wąskim asfalcie, wspinamy coraz wyżej i tylko wyglądamy gdzie postawić na popas nasze blaszane kuce. Wreszcie na samej górze jest! Parking zbudowano tuż przy wejściu do Parku. Stąd prowadzą wytyczone ścieżki ładnie pogrodzone drewnianymi poręczami i utwardzone. Wytyczono nawet miejsca piknikowe ze stolikami tylko … turystów tu brak. Jesteśmy jedynymi zwiedzającymi co jakoś zupełnie nas nie martwi.

Wąwóz Cava d’Ispica wyżłobiła w skale pradawna rzeka, której stare koryto jest dzis pomikiem przyrody. Jego zbocza sa usiane, grobami, miejscami kultu i mieszkalnymi jakiniami, gdzie pustelnicy doznawali mistycznych przeżyć. Wobec skromnych badań archeologicznych właściwie nie wiadomo kiedy pojawili sie tu ludzie. Kilka prehistorycznych znalezisk z Cava Ispica jest przechowywanych w Muzeum Archeologicznym „Paolo Orsi” w Syrakuzach, w Muzeum Archeologicznym w Dubrovniku oraz Muzeum Modica (noże i siekiery z krzemienia i obsydianu, garnki z gliny i inne artefakty). Byc może miejsce to jako cmentarz wykorzystywali wcześniejsi mieszkańcy, jaednak wiekszość katakub powstała w poczatkach cheściaństwa po VI w. Pierwszym, który zaczął wieżć tu życie pustelnika, był egipski eremita Sant’Ilarone. Koniec zasiedlenia jaskin wyznacza data ogromnego trzesienia ziemii w 1696 r. po którym zamieszkujacy je ludzie przeniesli się do miasta na górze.

Co warto zobaczyć:

• Grota Matki Bożej - monumentalny grobowiec w północnej części wąwozu.
• Jaskinia Świętych - z wciąż są widocznymi śladami farby, niestety juz w znacznym stopniu zatarte, przedstawiające 36 świętych.
• Sanktuarium św Mikołaja - ze sladami malarstwa bizantyjskiego pokrywającymi niegdys sciany.
• San Pancrati - ruiny małej bizantyjskiej bazyliki z trzema absydami położone powyżej kościoła św. Mikołaja.
• Katakumby Larderia - najwieksze po połozonych w Syrakuzach katakumby wykorzystywane jako miejsce pochówku. Zajmują  powierzchnię 500 metrów kwadratowych.
• Katakumby św Marka - połozone w dzielnicy o tej samej nazwie. Składają się z korytarza dł 40 metrów  i wnekami z grobami po obu stronach. Łącznie istnieje tu ponad 250 grobów.
• Zamek Sicano - twierdza wykuta w skale znajdujaca się około polowy długości wawozu.
• Klasztor - W niewielkiej odległości od Zamku, wzdłuż dolnego biegu Busaitone, znajduje się tzw klasztor. Nazwa nadana temu miejscu wynika bardzo widocznych śladów architektury sakralnej. Połozony w niemal całkowicie niedostępnym miejscu.
• Pałac Marchionale - budynek, położony w południowej części twierdzy.  Widoczny dziedziniec z zarysami fundamentów w ziemi.
• Młyn - przy szlaku znajduje sie odbudowany budyneczek opisywany jako młyn o czym swiadczy porzucone nieopodal kolo młyńskie i slady dawniej płynacej wody.

RAGUSA

Miasto mamy na wyciagnięcie reki, wg mapy to raptem 40 km wiec pewnego pieknego popołudnia wyruszany na spotkanie z włoskim nocnym zyciem i zabytkami Ragusy. Nawigacja wybiera trasę SS115 i to duzy bład, ze jej zaufaliśmy. Trasa zakręcona i powolna.

Czyli mnóstwo zakretów, serpentyn itp. W rezultacie te marne 40 km włekło sie chyba 3 godziny. A mozna było w Ispice polecieć prosto na Pozzallo (tej drogi nie ma jeszcze na mapie – nóweczka) i dalej SS194 prościutko do Ragusy. Ale to odkrylismy póżniej. Na razie wbilismy sie w miasto i wąskimi uliczkami szukamy parkingu. Znajdujemy taki na Piazza Della Liberta. Trzeba niestety wnieść opłatę w parkometrze i.. na mmiasto!

Ragusa to miasto załozone przez Sykulów, rodowitych mieszkańców Sycyli gdy greccy kolonisci zepchneli ich w głab lądu. Jego historia dzieli się na tą z przed wielkiego trzęsienia ziemi w 1693 r. i po.
Po trzęsieniu ziemi powstała nowa Ragusa oparta na planie osmioboku, bardzo uregulowana i barokowa. Stara Ragusa to dzielnica Ibla gdzie na wzgórzu w swoich pieleszach pozostała stara feudalna szlachta.

Co do zwiedzania:

Ragusa

• Katedra św. Jana Chrzciciela - zbudowana w latach 1706-1760  po srodku nowego miasta.
• Museo Archeologico Ibleo - Muzeum poświęcone kulturom, które rozwijały się w prowincji Ragusa.
• Kościół Santa Maria delle Scale - połozony na szczycie 340 stopniowych schodów łaczących Ible z Ragusą. Zbudowany z XIV w. na miejscu normańskiego klasztoru i odbudowany po trzęsieniu ziemi.

Ibla

• Duomo - zbudowana w latach 1738-1775 na fundamentach koscioła San Nicolo, zniszczonego podczas sławetnego trzęsienia ziemi.
• Circolo di Conversazione - prywatny Klub Konwersacyjny ze staroświeckim wnetrzu, oddającym atmosfere XIX Ibli.
• Kosciół San Giuseppe - barokowa swiatynia bardzo przypominajaca Duomo.
• Ruiny kościołów – normańskiego Santa Maria la Nova, San Francesco orazSan Guorgio Vecchio.

Nie dane było nam zobaczyć wszystkiego. Ragusa to miasto mało turystyczne. Główne ulice – szerokie i wygodne do spacerów ustepuja w głegi miasta wąskim, ciemnym zaułkom. Usiąść, zatrzymac się, zjeść nie ma gdzie.  Naszą podróż po mieście kończymy w Mc Donald’sie bo marsz wygrywany na naszych kiszkach jest nie do wytrzymania. Wracamy już zupełna nocą by w drodze podziwiać jeszcze wspaniale podświetlona panorame Ibli.

AGRIGENTO

Rok 2008 zapamiętamy z naszej podróży do Hellady (link) i tego wielkiego niedosytu antyku jaki pozostał po powrocie. Miejsca będące kolebką naszej cywilizacji często przypominają tam wielkie place na które wysypano właśnie tony marmurowego gruzu. To niesamowite ale najwiecej Grecji dane bedzie nam zobaczyć tu, na Sycylii. W Syrakuzach, w Taorminie a teraz w Dolinie Świątyń w Agrigento znajdziemy to do czego tak tęskniliśmy.

Dolina Świątyń oddalona jest od Rosolini w którym mieszkamy znacznie. Na spragnionych wrażeń podróżników czeka prawie 200 km pokręconych sycylijskich dróg i ponad 3 godziny jazdy. Droga którą sie poruszamy przecina Modice by dalej serpentynami i wiaduktami przerzuconymi nad głębokimi dolinami wspiąć się na wzgórza otaczające miasto Comiso. Tutaj rozpościera się przed nami panorama na miasto, które jak na dłoni widać z wysokości stromego zbocza i którym zakret po zakręcie zaraz zjedziemy. Krajobraz za oknem się zmienia, z rolniczego, upstrzonego namiotami foliowymi w bardzo górzysty i porośnięty trawami po przemysłowy z pustymi przestrzeniami w które wpisują się rafinerie naftowe i pracujące pompy ciagnace ropę z podziemnych złóż.

Przy nadmorskiej trasie natykamy się na Castello di Falconara, XV w zamek, który jednak nie jest udostępniony do zwiedzania. Nieopodal płynie też Salso druga co do wielkosci rzeka na wyspie o nazwie pochodzącej od słonego smaku jakie posiadaja jej wody po przejsciu przez podziemne pokłady soli. I jeszcze linie umocnień, które miały powstrzymać aliantów podczas II Wojny Światowej.

Kilometr za kilometrem zbliżamy sie do celu. Juz na miejscu trzeba zaparkować. Na szczęście sława Doliny Światyń zobowiazuje – na turystów czeka olbrzymi parking (płatny), na którym jak na patelni juz smaży sie już sporo aut. Zostawiamy nasze środki lokomocji by zgodnie z drogowskazami rozpocząć upalną wedrowkę w kierunku na pozostałosci wielkiej helleńskiej kultury we Włoszech.

Całe godziny spędzone w samochodach nie zniechecaja nas do zwiedzania antycznych pozostałosci greckiego Akragas. Miasto zawdziecza obecną nazwę Benito Mussoliniemu bo to on jakt twórca II Imperium Rzymskiego zdecydował o powrocie nazewnictwa miejscowości do swych cesarskorzymskich odpowiedników. A nazwy jakie wcześniej posiadało Agrigento odzwierciedlaja burzliwą historię wyspy.

Swoje pierwotne imię zyskało od rzeki nad która założyli je mieszkańcy Gelai oraz greccy kolonisci z Koryntu i Rodos w 582 p.n.e. Zdobywane i kilkukrotnie niszczone przez kartagińczyków było w ich posiadaniu aż do przegranej w II wojnie punickiej. Zwycięscy Rzymianie przemianowali je na Agrigentum i nazwa ta przetrwała barbarzyńskie najazdy Gotów i Wandalów oraz rządy Bizancjum. Gdy przechodzi pod władanie Arabów w 828 r. ci nazwali je Kerkentem. Zwycięscy Normanowie Rogera I przejmujac władze nad Sycylią w 1087r. przechrzcili je na Girgenti. Pod tym mianem trwało aż do 1927r. gdy zapatrzony w imperialne wzorce Mussolini znowu przywrócił mu rzymskie miano.

Na miejscu czeka na nasze auta cały hektar ogrodzonego pola nazwany szumnie parkingiem. Ale jest i chociaż platny pozwala na uniknięcie klopotliwych poszukiwań kawałka wolnego terenu pod cztery ogromnie rozgrzane upałem kółeczka. Nas interesuje Archaeological Area of Agrigento obejmujacy pozostałosci antycznego miasta. W czasach świetności, starożytna kolonia zajmowała 18 hektarów z obronnym murem o długości 10 km i ośmioma świątyniami. Dziś witaja nas całe tony antycznego gruzu, które po pewnym czasie ustepuja miejsca lepiej zachowanym swiątyniom. Najlepiej zachowana Tempio Della Concordia, wydaje się wręcz nietknięta zębem czasu, szczególnie, w porównaniu do kruszejących, acz wciąż majestetycznych kolumn, które są pozostałościami świątyń Herkulesa, Hery czy Demeter. Dobry stan Concordii to głównie zasługa chrześcijan, którzy w VI w n.e. przemianowali ją na kościół katolicki i otoczyli staranniejszą opieką niż pozostałe budowle. Do dzisiaj świątynia jest ważnym miejscem rytualnym, przynajmniej dla tej części społeczeństwa sycylijskiego, która nie boi się małżeńskich zobowiązań – tradycyjnie młode pary przybywają tu w dzień ślubu poprosić błogosławieństwo…

Niestety wnetrza światyń to konieczność ponoszenia kolejnych opłat tym razem na wstep do tego co i tak widać z zewnatrz. Poza tym atakuja nas wszędobylscy sprzedawcy pamiatek. Jedyna rzecz jaka zyskała moje zainteresowanie to krewki sycylijczyk wygrywajacy melodie na niepozornym marranzano widocznym na zdjeciu obok. Ponieważ Park Archeologiczny to miejsce turystyczne jest też bar z możliwością zamówienia typowo włoskich potraw. Szkoda tylko, że odgrzewanych w mikrofal ale zawsze .

Poza świątyniami zobaczyć tutaj mozna jeszcze rzymskie grobowce i ruiny domów (II-I w. p.n.e.) a w pobliskim mieście kościoły (XII-XIV w.) i katedra (XIII-XV w.). Na to ostatnie nie mamy juz siły. Duzo lepiej byłoby pojawic sie tu wczesnym rankiem, gdy ludzi mniej i chłodniej tylko ta odległosc… Żegnamy wielka historię zakletą w kamieniu i pakujemy sie do naszych blaszanych piekarników.

ROSOLINI

Rosolini, które poznalismy po raz pierwszy podczas podczas poszukiwań własciciela domku zaraz po przyjeżdzie nie wywarło na nas pozytywnego wrażenia. Ciasne uliczki, brak czegokolwiek ciekawego poza wysokimi ścianami kamienic. Może z tego powodu zwiedzanie miasta pozostawilismy sobie na ostatni dzień. Jakże mozna sie pomylić oceniając na pierwszy rzut oka !

Rosolini powstało tak naprawdę w XVI w. Oczywiscie zachowały sie pozostałości wcześniejszego osadnictwa w obszarze okreslanym jako Castello Platamone gdzie przetrwały ślady podziemnych, wczesnochrześcianskich kosciołów, jednak znakomita wiekszość zabytków w mieście to buowle powstałe w XIX w i pózniej. Zaliczyć do nich mozna:

• Katedre Świętego Józefa
• Kościół św Franciszka
• Kościół Santa Caterina
• Kościół Świętego Krzyża
• Sanktuarium Najświętszego Serca
• Fontanna Trytona
• Madonna XVII wieku

Byc moze tak późna chronologia zabytków spowodowała, że miasto nie trafiło na karty przewodnika Wiedzy i Życia nt. Sycylii. Jednak jesli poszukujecie prawdziwie włoskiej atmosfery, bez natrętnej obecnosci turystów Rosolini jest znakomitym wyborem. Miasto jest centrum bardzo rolniczej okolicy i jako takie nie posiada przemysłu. Ludzie żyja tu niespiesznie. Wieczorem gdy przechadzamy sie uliczkami, trzeba zaznaczyć – bardzo zadbanymi uliczkami – spotykamy starszych ludzi rozmawiajacych na ławeczkach, pełne bary romawiajacych i grajacych w karty Włochów (Włoszki nie preferuja takiego spędzania wolnego czasu), otwarte jednak raczej pustawe sklepy w których sprzedawcy nudza sie czekajac na klienta. Oczywiście jak wzędzie i tu wielu fanów ma piłka nożna. Pomimo, ze miasto ciasno zabudowane jest kamieniczkami znalazło sie miedzy nimi miejsce na boisko i przyznam, ciekawie wyglada taka „dziura” w zabudowie z zielona murawą w środku miasta.

W Rosolini po raz pierwszy na wyspie spotkalismy ślady prawdziwej mafii. Na jednym z placów mieszkańcy ustawili pomnik pamięci ofiar tej organizacji. Działa tu również Associazione antiracket Antiusura Rosolini „Saro Adamo”  pomagajace pokrzywdzonym przez przestepczość.

Nie liczcie jednak będąc tu w wakacje na jakies szaleństwa gastronomiczne. Otwarte są tu jedynie pizzerie, które tutaj jak w całych Włoszech są zaledwie stoiskami z pizzą na wynos, kawiarnie i lodziarnie. Zapytany o ten stan rzeczy Massimo Sipione – właściciel domku w którym mieszkamismy – poinformował nas, że … sa wakacje. Tzn że restauratorzy z braku klienteli, która wyjechała odpocząc za miasto pozamykali lokale i też gdzies wybyli. A że turyści to tu zjawisko bardzo egzotyczne … Massimo chcąc nam zrobic uprzejmość poprosił jednego ze swoich znajomych o otwarcie restauracji. Bylismy jedynymi gośćmi w bardzo eleganckim lokalu z kelnerami pod muchą i z brylantyna na włosach.  I najważniejsze – spróbowalismy naprawde dobrych dań i to nawet niedrogo .

Na koniec kilka słów o okolicy. Wokół miasta znależć mozna pola, pola i jeszcze raz pola usptrzone czesto foliowymi namiotami. Miejscowi rolnicy pracowicie orzą ziemię upstrzoną wielkszymi i mniejszymi kamieniami. Stąd może tyle murków, które pracowicie ułozono wzdłuż dróg i w poprzek pół. Cos z tymi kamieniami trzeba robić . Podróżując lokalnymi drogami zainteresowały mnie czerwone domki z oznaczeniem CASA CANTONIERA. Massimo twierdzi, ze te domki to miesce przechowywania narzędzi do konserwacji dróg. Mam nadzieje, ze dobrze go zrozumieliśmy.

POWRÓT

Nadszedł czas pożegnań. Jeszcze wieczorem ostatnia rozmowa z państwem Sipione, ostatnie podarunki na drogę, pożegnalny kieliszek wina. Jutro z samego rana, jeszcze przed wschodem słońca przywitamy się z szeroką wstęga drogi, która powiedzie nas pod próg domu. Dzień przywita nas pod Etną. Skąpana w czerwieni napawa smutkiem, że to już po.

Mijamy Salerno, Neapol, Rzym i tak aż do momentu gdy już wszyscy mamy dość. Pierwszy zjazd z autostrady witamy z radoscią. Zaraz za bramkami znajdujemy aleje hoteli. Jeden za drugim zapraszają by zależnie od zasobnosci portfela wybrać coś dla siebie. Jeszcze prawdziwy obiad w prawdziwej restauracji z lamka wina i dzień uznajemy za zakończony. A szkoda. Miejscem gdzie znależlismy szczęsliwie nocleg to przedmiescia miasta Orvieto. Tutaj omija nas wizyta w katedrze okreslonej przez Papieża Leona XIII „złota lilią włoskich katedr”. Budowana porzez około 300 lat już od końca XIII w. uchodzi za jedno z najwspanialszych dzieł włoskiej architektury sakralnej. Ale nie było tam nas. Nie zobaczylismy gotyckiej fasady zaskakujacej podobno harmonia strzelistych wieżyczek i portali, ani bogato zdobionych złotem rzeżb. To wszystko nastepnym razem gdy już mniej zamroczeni drogą i winem zatrzymamy sie tutaj ponownie by cieszyc oczy wpaniałosciami architektury katedry i umieszczonego na szczycie 300m urwiska miasta.

FLORENCJA

Przygode z Florencją rozpoczynamy od autostrady. W niedzielę nie bardzo zapchana, w ciagu niespełna 3 godzin doprowadza z Orvieto do zabytkowego centrum. Za cel obieramy parking podziemny w okolicach katedry i tu niespodzianka – w wąskich kanionach uliczek nawigacja gubi sygnał i zmusza do nerwowego zerkania na mapę i „ręczne” orientowanie sie w połozeniu. A nie jest to łatwe – wiekszość małych uliczek jak i niektóre trasy np. 6-cio pasmowe  są jednokierunkowe! Mały parking ukryty wsród straganów odnajdujemy w okolicy Bazyliki San Lorenzo. Opłata wygląda przerażająco – piewrsze godziny po 4 Eu a potem 8 ! Jednak nie ma co marudzić i tracić czasu przeznaczonego na zwiedzanie. Zostawiamy auto (potem okazało sie że haracz nie był aż tak wysoki – moze z powodu niedzieli?) i zanurzamy się w miasto.

Florencja, pierwotnie Etruskie Faesulae została zburzone przez Sullę w 82 p.n.e. I tu historia miasta moglaby się zakończyć gdyby nie Juliusz Cezar który odbudował je w 59 p.n.e. jako kolonie dla byłych zołnierzy. Do dziś dzień zachował sie tu szachownicowy układ ulic charakterystyczny dla rzymskich obozów wojskowych. 

Jednak Florencja jaką znamy uzyskała swój kształt w sredniowieczu. Od 1115 r niezależne miasto a od 1183 r komuna miejska rzadzona przez cechy miejskie. Od tej chwili rozpoczynaja sie wieki świetnosci miasta. Wzniesiono potężny Palazzo della Signoria – obecnie znany pod nazwą Palazzo Vecchio. W tym czasie Florencja, licząca około 100 tys. ludności, miała kwitnący sektor handlowy i doskonale rozwinięty system bankowy - floren był walutą powszechnie używaną w Europie. Od 1434 miastem począł rządzić ród Medyceuszów, który doprowadził miasto do okresu największej potęgi gospodarczej i kulturalnej (2 poł. XV w.). Pod rządami Wawrzyńca Wspaniałego (Il Magnifico) miasto wzbogaciło się o znaczną liczbę wielkich dzieł sztuki oraz liczne budowle. 

Pod koniec XV w charyzmatyczny dominikanin, Hieronim Savonarola, zawładnał sercami mieszkańców miasta przekonujac ich o upadku i zepsuciu miasta. W symbolicznej demonstracji nowego porządku Savonarola i jego szpiedzy zebrali dzieła kultury medycejskiej Florencji – książki, obrazy, gobeliny, wyszukane meble i ubiory – po czym ułożyli je w wysoki stos na ognisko próżności na Piazza della Signora. Ale taki atak na przeszłość sygnalizował punkt zwrotny: nie minął rok, jak Savonarola został uznany winnym herezji i zdrady – spalono go na stosie w tym samym miejscu, w którym niegdyś on sam palił dzieła sztuki.

Po obaleniu Savonaroli w 1498 faktyczną władzę w Republice Florenckiej przejął Piera Soderini, a jego bliskim współpracownikiem był Niccolo Machiavelli. W 1512, po obaleniu republiki, do władzy powracają Medyceusze. Ich rządy trwają do 1737 roku. Był to okres największego rozkwitu miasta zarówno pod względem gospodarczym jak i kulturalnym. W tym czasie w mieście tworzą Leonardo da Vinci i Michał Anioł (Michelangelo).

Tyle historii. Spod kolorowych i tłocznych straganów umieszczonych pod Bazyliką San Lorenzo spacerkiem przemieszczamy sie uliczkami miasta. I jest co ogladać! Oczywiscie na pierwszym miejscu wspaniala katedra (Duomo). Ten 4 co do wielkosci kościół w Europie przytłacza ogromem. Budowana ponad 100 lat dostapiła zaszczytu konsekracji w  1436 r. przez papierza. Na zdjęciach może nie widać aż tak tego przepychu formy i wielkości ale stojac u jej stóp człowiek czuje sie mały wobec jej wspaniałosci. I taki był zamiar mieszkańców – podkreslenie bogactwa  i dominacji nad sąsiednimi Pisą i Sieną.

Inne zabytki miasta w punktach

• Santa Croce (link) – olbrzymi kościół franciszkanów słynący z mauzoleum wybitnych obywateli Florencji. W jego posadzce wmurowano ponad 270 tablic pamiątkowych, a bardziej okazałe pomniki poświęcono takim znakomitościom, jak Ghiberti, Michał Anioł, Machiavelli i Galileusz.
• Bargello (link) – Najbogatsze we Włoszech zbiory rzeźby z okresu renesansu.
• Piazza della Signoria (link) – Swój urok plac zawdzięcza niezwykłemu zestawowi rzeźb, u stóp Palazzo Vecchio. Rząd posągów rozpoczyna Kosma I na koniu, dłuta Giambologni, dalej stoją Fontanna Neptuna Ammannatiego oraz kopie Marzocco (lew z herbu miasta) Donatella, Judyty i Holofernesa Donatella i Dawida Michała Anioła. Obok fontanny Ammannatiego mała płyta wmurowana w bruk upamiętnia miejsce ogniska próżności Savonaroli i stosu, na którym go spalono. Ozdoba placu, Loggia della Signoria, została zbudowana pod koniec XIV w., by podczas uroczystości służyć jako podium dla urzędników miejskich; dopiero w XVIII w. zaczęto tu umieszczać pełne ekspresji rzeźby.
• Santa Maria Novella (link) – Serce zachodniej części centrum miasta jest plac położony przed kościołem, od którego wziął nazwę. Plac o sennej atmosferze jest popularnym miejscem na przekąski pod chmurką i bezcelowe wędrówki po zmroku.
• Palazzo Vecchio (link) – przypominający fortecę ratusz, symbol potęgi miasta i siedziba jego władz. Budowę gmachu rozpoczęto w 1299 r. – miał on służyć jako siedziba Signorii, najwyższej władzy we Florencji.
• Palazzo Pitti (link) – najwiekszy palac w mieście którego nazwa pochodzi od nazwiska osoby, do której pierwotnie należał, choć późnej przeszedł w ręce Medyceuszy. Obecnie w pałacu i w pawilonach wielkiego Giardino di Bóboli mieści się 8 muzeów.
• Uffizi (link) – Główna atrakcja miasta, Galleria degli Uffizi, rozlokowana wokół wielkiego dziedzińca w kształcie litery U, między Piazza della Signoria a rzeką, przechowuje najwspanialsze zbiory sztuki włoskiej.
• Ponte Vecchio (link) – Most Złotników jest najstarszym z florenckich mostów. Został zbudowany z ciosów kamiennych w latach 1335 – 1345 według projektu Neriego di Fioravante i Taddeo Gaddi w tym samym miejscu, w którym postawiono pierwszy, drewniany most już w okresie starożytnego Rzymu.

Oczywiście nie widzielismy wszystkiego. Spokojnie wąskimi uliczkami miasta, często zbaczajac gdzieś w bok, żeby uniknąć tłumów podazamy w kierunku Piazzale Michelangelo. Podobno jest to najbardziej fajne widokowo miejsce w mieście. Przechodzimy spacerkiem przez Piazza della Signoria z opisywanymi powyżej rzeźbami, wchodzimy na chwilke do Palazzo Vecchio, wstepujemy na Most Złotników.To nie spokojna Ragusa na Sycylii. Tutaj wszędobylski tłum turystów przelewa się przez cały dzień i spora część nocy przez cały rok na okragło. Wszędzie mnóstwo sprzedawców wszelkiego badziewia, torebek, zegarków itp. W tym też reprodukcje rozkładane na metry z olejnymi widoczkami. Za Ponte Vecchio jest już spokojniej. Na górujacy za rzeka Piazzale Michelangelo dociera już niewielu a warto !
Bycie w turystecznie popularnym miejscu ma jednak jedna powazna zaletę. Tutaj dba sie o turystę, tu jest wybór szelakiego rodzaju lokali gastronomicznych z dobra kuchnia i SĄ OTWARTE!. Tym optymistycznym akcentem kończymy wizyte w mieście i pedzimy dalej.

PISTOIA

Pisoia jest celem naszej podróży właściwie przypadkiem. Do pobliskiego Montale życiowe losy i ślub z przystojnym właścicielem jednej z włókienniczych fabryk sprowadził ciotuchnę ukochanej mej małżonki. Zawsze wspominała miłe chwile spędzone w dzieciństwie w tych okolicach. Kontakt z rodzina się urwał, ale przejeżdząjąc postanowiliśmy zahaczyć i popatrzeć czy może mieszka ktos z tych dawno nie widzianych ludzi…
Miasteczko zmieniło się i jednocześnie pozostało takie jak kiedyś. Małe, raczej niezbyt urokliwe jak dawniej, z ta róznicą, że nie produkuje się tu juz nici i materiałów. Z fabryk pozostała zabytkowa maszyna włókiennicza zamknieta w szklanym akwarium na jednym z rond oraz puste hale. Chiny, to słowo na pewno nie wzbudza w tu uśmiechu na twarzy.

Późna już pora zastaje nas juz w Pistoi. W hotelu „Picolo Ritz”  zajmujemy miły pokoik dla dwojga + bambino. Żeby bambino chciało z nami pozwiedzać miasto wygrzebuję z paki hulajnogę (he he – paka pikapa nie takie rzeczy mieści…) i ruszamy. W uliczkach, zabytkowych kosciołach czuć tu Florencję. Te same pasiaste zdobienia, monumentalny styl. W czasie naszego pobytu odbywaja się mistrzostwa w piłce noznej w RPA. Ale tu kraj jest inny i obyczaj inny. Kiedys w Polsce podczas waznych meczów pustoszaly ulice, we Włoszech jest przeciwnie – ulice, puby, bary, kluby zapełniaja sie ludzmi, którzy razem emocjionuja się kopaniem skórzanego worka po trawie. Nawet w sklepach spożywczych wiszą TV z kanałami ustawionymi na mecz.

Ponieważ zabytkowe centrum nie jest za duże – okrażamy je dwa razy i już pózno w nocy wracamy na kwaterę.

Co warto zobaczyć w miescie (za Wikipedią)

POYSDORF

Dalsza droga kieruje nas już coraz blizej domu. Jeszcze tylko jeden nocleg w drodze i koniec wakacji. Ale na razie cieszymy oczy zaokiennymi krajobrazami, ciepełkiem, swobodą i wakacyjna beztroską. Na spostój wybieramy austriackie miasteczko Poysdorf, połozone w poblizu granicy Czech. Mijane wielokrotnie podczas wcześniejszych wypadów na południe kusiło zawsze ogromnymi winnicami je otaczajacymi dając obietnicę ciekawych smaków podczas wieczoru spedzonego przy lampce miejscowych specjaów.

Hotel – o to tutaj jest trudno. Wprawdzie nawigacja na w swojej bazie i pensjonaty i hotele jednak wygladaja na dawno zamkniete… Calkiem przypadkiem w jednej z bocznych uliczek znajdujemy cos w rodzaju gospodarstwa agroturystycznego gdzie w starych piwnicach o pięknych kolebkowych stropach właściciele urzadzili pokoje dla strudzonych gości. Pokoje – ceny i standard do wyboru.

Rzeczy w kąt i ruszamy w rajd po okolicy. Pieknie tu jest. W bocznych uliczkach poutykane obok siebie małe piwniczki a w każdej własciciele trzymają inny rodzaj wina. Jest też lokal masowo nawiedzany przez turystów gdzie szacowny winiaż od wielu pokoleń udostepnia winnice do zwiedzania a także za drobna opłata serwuje rózne secjały które pracowicie tłoczy i butelkuje. To co przypadnie do gustu do kartonika z uchem i do domu . Niestety tutejsze wina mają też swoja cenę. Tu nie ma tak i dobrych i tanich trunków jak na Sycylii.

Pomimo późnej pory gorąc mamy nieprzyzwoicie przyjemny. Z uroków ciepłej nocy korzysta też miejscowa Policja – przez miasto przebiega droga tranzytowa – spieszno ci? Na poboczu wyjaśnia ci, że pospiech kosztuje .

Rano smakujemy austriackich sepcjałow w postaci uczciwej jajecznicy i wszelakiej maści wedlin (po włoskich, hotelowych sniadaniach – rarytas!) i w drogę.

Mijamy Czechy wraz z mijana jak zawsze reklama MATTONI z przeświadczeniem, że niedługo już przywitamy sie w progu z kotami w naszym dawno nie widzianym domku

Zdjęcia i tekst: Ireneusz Rek

ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ